In een vaatwasser worden verschillende producten gebruikt om een optimale werking van het toestel en een optimaal resultaat te garanderen. Deze drie producten zijn nog steeds afzonderlijk te verkrijgen, toch vindt men ze meer in gecombineerde tabletten terug die de drie functies in één vervatten.
Het gaat met name over:
- het reinigingsmiddel of detergent
- het spoelmiddel
- het (regeneratie)zout
- Meer en meer worden producten gecombineerd. Eén tablet bevat dan zowel de reinigingscomponent, de spoelmiddelfunctie als de onthardingsfunctie. Hoewel de werking van deze gecombineerde producten steeds wordt verbeterd, blijft het gebruik van de aparte producten nog steeds de oplossing die de beste resultaten biedt.
Bovendien wordt vaak uit het oog verloren dat de gecombineerde tabletten slechts kunnen gebruikt worden tot een bepaalde maximale harheidsgraad van het water. Consulteer dus eerst de verpakking van de tabletten en vergewis u van de hardheid van het leidingswater. De beste oplossing blijft hoe dan ook met de drie aparte producten te werken.
het reinigingsmiddel
Het detergent is van vitaal belang bij het functioneren van een vaatwasmachine. Aangezien de mechanische kracht in een vaatwasmachine lager ligt dan bij de handafwas, is een meer agressief reinigingsmiddel aangewezen.
Het afwasmiddel of detergent heeft een dubbele functie: eerst en vooral dient het om de oppervlaktespanning van het water te verlagen, waardoor het vaatwerk optimaal kan bevochtigd worden. Anderzijds dient het om vetstoffen te binden en zo in het water in oplossing te houden.
Het verlagen van de oppervlaktespanning.
Water beschikt over een oppervlaktespanning. Oppervlaktespanning is het natuurkundig verschijnsel dat het oppervlak van een vloeistof aan een vloeistof-gas overgang zich gedraagt als een veerkrachtige laag. Een voorbeeldje om de oppervlaktespanning te illustreren: als een glas tot boven de rand wordt kan worden gevuld is dat dankzij de oppervlaktespanning van het water. Door het toedienen van het detergent zal de oppervlaktespanning van het water wegvallen. Er kunnen zich geen druppels meer vormen en het water kan zich aldus als een film over het hele vaatwerk verspreiden, waardoor het vuil makkelijker kan worden losgeweekt.
Het binden van de vuilresten
De meeste vuilresten die op het vaatwerk achterblijven zijn vetten of andere stoffen die niet goed of helemaal niet in water oplossen. Om veilig te stellen dat de mechanisch verwijderde vuilresten – door de kracht van de waterstraal – zich niet opnieuw op het vaatwerk of elders afzetten dienen ze met het water te kunnen afgevoerd worden. Hiervoor zitten er in het detergent complexe moleculen verwerkt die de dubbele eigenschap bezitten om enerzijds de vuilresten te binden en anderzijds toch perfect oplosbaar te zijn in water. Op deze manier kunnen de onopmosbare vuilresten toch met het water mee afgevoerd worden en kan het vaatwerk goed gereinigd worden. Voor het effectieve afwassen wordt een alkalisch reinigingsmiddel gebruikt. Dat alkalisch reinigingsmiddel bestaat uit polifosfaten, silicitaten, verzachters en bleekmiddelen.• De polyfosfaten zullen de etensresten tot in kleine deeltjes afbreken en ze laten circuleren in het water zodat de restjes zich niet opnieuw gaan vastzetten.
• Silicitaten zullen aangebrande of opgedroogde weken de etensresten los. De silicitaten zijn er bovendien verantwoordelijk voor dat metaal niet aangetast wordt gedurende door het water gebruikt bij de afwasbeurt.
• Verzachters dienen om de oppervlaktespanning te verlagen en om de deeltjes etensresten op te lossen in het water. Bovendien wordt aan het reinigingsmiddel chloorhoudende bleekmiddelen toegevoegd. Deze bleekmiddelen maken dat er geen bacteriën achterblijven op de huisraad. Ze werken dus kiemdodend.
het spoelmiddel
Het spoelmiddel – ook wel glansspoelmiddel genoemd – wordt in een apart reservoir opgeslagen en dient niet bij elke wasbeurt nagevuld te worden. Het spoelmiddel wordt enkel tijdens de laatste spoeling – net voor de droogfase – gebruikt.
Het bereidt als het ware het vaatwerk voor op de droogfase door de oppervlaktespanning van het water te verlagen. Ook nu wordt druppelvorming uitgeschakeld.
Het zorgt ervoor dat het water optimaal van het vaatwerk kan afstromen en dat het toch achterblijvende water als een dunne film op het vaatwerk ligt. Deze dunne waterfilm zal tijdens de droogfase optimaal kunnen verdampen.
Het glansspoelmiddel bestaat uit drie componenten: net als bij het alkalisch reinigingsmiddel een verzachter, maar ook nog zuren en een bindmiddel.
• De verzachter zal bij het glansspoelmiddel dienen om het water te ontspannen. Hierdoor zal het water makkelijker van de huisraad aflopen, wat natuurlijk de vaat sneller doet drogen.
• De zuren hebben een zeer specifieke functie. Opdrogende waterdruppels zullen steeds kringen en randen achterlaten. De zuren echter, gaan dit proces neutraliseren.
En als laatste component is er nog een bindmiddel op basis van alcohol. Het bindmiddel smeedt het glansspoelmiddel tot één geheel.
het regeneratiezout
Het regeneratiezout dient voor het regenereren van de onthardingsinstallatie die in elke vaatwasser is ingebouwd.
Daar elke liter water die in een vaatwasser wordt gebruikt meestal eerst door de onthardingsinstallatie stroomt, zullen er op een bepaald moment geen natriumionen meer beschikbaar zijn om het water te verzachten. Op dat moment is de ionenwisselaar verzadigd en werkt de onthardingsinstallatie niet meer. Om hem terug werkzaam te maken dient hij te worden “geregenereerd”. Daarom wordt er in een vaatwasser zout gebruikt. De regeneratie is als het ware het omkeren van het onthardingsproces. Bij verzadiging zal de sturing van de machine overgaan tot de regeneratie waarbij een hoeveelheid water dat vanuit het zoutreservoir komt – verzadigd met een natriumzout – door de ionenwisselaar worden gestuwd. Hierdoor worden alle calcium- en magnesiumionen verwijderd en vervangen door natriumionen. De calcium- en magnesiumionen worden met het water afgevoerd. De onthardingsinstallatie is nu weer volledig klaar voor het ontharden van het leidingwater. De frequentie waarmee wordt geregenereerd wordt bepaald door de hardheid van het water die op het toestel dient worden ingesteld. Om dit op een accurate manier te doen dient de gebruiker of de installateur eerst de hardheidsgraad van het water te meten.
Hiervoor zijn er twee mogelijkheden: de eenvoudigste bestaat erin contact op te nemen met de watermaatschappij die de juiste hardheidsgraad voor de gevraagde ligging kan meedelen. De tweede mogelijkheid bestaat erin effectief te meten door gebruik te maken van de vaak met de vaatwasser meegeleverde verkleurende teststrips.
